Bij Werkzaak Rivierenland gaan we ervan uit dat ieder mens van waarde is en een talent heeft. Investeren in mensen loont altijd. Dat heeft zich in onze organisatie al bewezen, onder andere met de inzet van loonkostensubsidie.
We willen met onze aanpak andere werkbedrijven en gemeenten inspireren bij hun werk voor de inclusieve samenleving waar wij als beschaafd land voor staan.
Resultaat met de loonkostensubsidie
Één van de hulpmiddelen die we inzetten voor de inclusieve arbeidsmarkt is de loonkostensubsidie. We deden dit al voordat er een volledige compensatie van het Rijk was. En met succes. We behalen er in vergelijking met de rest van Nederland een bovengemiddeld resultaat mee (bron Divosa benchmark).
Essentieel is ook onze nauwe samenwerking met werkgevers en opleiders. Werkgevers omdat zij de ingang naar werk zijn en de plek waar een inclusieve arbeidsmarkt realiteit kan worden. Opleiders omdat zij de expert in ontwikkelen van werkzoekenden zijn. Een gouden combinatie.
Inclusieve arbeidsmarkt als de norm
Werkvloeren waar iedereen op elk niveau zijn plek vindt en van toegevoegde waarde kan zijn: daar maken wij ons sinds de oprichting van Werkzaak in 2016 hard voor. Als mens-ontwikkel-bedrijf, ook wel sociaal werkbedrijf genoemd, is het ontdekken van talent en talentontwikkeling de kern van waaruit wij werken. De samenleving staat te springen om arbeidskrachten. Wij werken met onze partners aan het aanboren van nog onbenut arbeidspotentieel. Door mensen te ontwikkelen zodat ze een volwaardig onderdeel van deze samenleving zijn en een bijdrage leveren aan onze economie. Dat biedt veel persoonlijke en maatschappelijke voordelen.
Loonkostensubsidie trekt werkgevers over de streep
De loonkostensubsidie is een belangrijk hulpmiddel om de gewenste inclusieve samenleving te realiseren. De subsidie geeft de werkgever de financiële ruimte om iemand in dienst te nemen die, door zijn beperking, voor minder dan 80-100 % inzetbaar is. Het zorgt ervoor dat de werkgever ook met de inzet van “onze” mensen zijn personeelsbestand op orde kan hebben. Gemiddeld zijn er via Werkzaak rond de 380 mensen met een loonkostensubsidie aan het werk. Daarmee is Werkzaak koploper in Nederland. Elke maand ontvangen deze mensen hun zelf verdiende salaris, hebben ze een goed gevoel en zijn ze een voorbeeld voor hun omgeving. Daarnaast biedt het ze de kans om zich verder te ontwikkelen, waardoor hun loonwaarde groeit. Het maakt mensen vaak onafhankelijk van de bijstand. Wie niet fulltime kan werken krijgt aanvullende bijstand tot het bestaansminimum. Alle voordelen van meedoen gelden ook voor hen.
Nick draait weer volop mee
Dankzij de begeleiding die Werkzaak elke individuele medewerker geeft, de samenwerking met opleiders en werkgevers én de inzet van de loonkostensubsidie zijn er inmiddels honderden mensen via Werkzaak aan het werk. We lichten er graag eentje in het bijzonder uit: Nick. 21 jaar en na een traject bij Werkzaak alweer 1,5 jaar bij de COOP werkzaam. Aan de hand van het verhaal van Nick laten we je zien hoe we te werk gaan.
Toen Nick van het praktijkonderwijs kwam lukte het hem niet om werk te vinden. Nick: “Iedereen haakte af omdat ze niet genoeg rekening met mij konden of wilden houden.” Nick kwam bij Werkzaak terecht. Hij kwam te werken in een van onze productiehallen, waar we hem observeerden om te zien hoe hij functioneerde binnen de groep en in zijn werkzaamheden. Zo kregen we een goed beeld van zijn tempo en behendigheid en konden we op zoek naar een geschikte plek voor hem. De COOP bood de duurzame plek die nodig was. Het is een werkgever die oog heeft voor zijn medewerkers en er actief voor zorgt dat de werkomstandigheden passend zijn. Door begrip te tonen, waar nodig extra uitleg te geven en door bereid te zijn om mee te bewegen als iets niet goed gaat. Een ideale werkgever voor Nick die inmiddels in vaste dienst is als orderpicker.
Nick had het label ‘beschut’. Een label dat je volgens de beschrijving op de site van de rijksoverheid onaantrekkelijk maakt voor een werkgever. Daar staat namelijk: ‘Zij hebben meer begeleiding en aanpassing van hun werkplek nodig dan van een reguliere werkgever is te verwachten’ (*2). Dan ben je als welwillende werkzoekende gelijk knock-out geslagen voor wat betreft je kansen op de reguliere arbeidsmarkt.
Nick heeft nu een grote persoonlijke ontwikkeling doorgemaakt die nog lang niet is afgelopen. Hij is tevreden met zijn droombaan, verdient zijn eigen geld, ontleent zelfvertrouwen en eigenwaarde aan de baan en maakt onderdeel uit van een team en de maatschappij. Onlangs startte hij bij het ROC Tiel de opleiding Logistiek niveau 1. De COOP heeft aan hem een goede medewerker op de werkvloer. En dat is precies wat inclusiviteit behelst. Zonder de zoektocht en de compensatie van de loonkostensubsidie had Nick’s toekomst er heel anders uitgezien.
Plaatsing is een zorgvuldig proces
De plaatsing is altijd een zorgvuldig proces. Daarbij maken we het de werkgever zo makkelijk mogelijk. Onze intensieve samenwerking met het UWV versterkt dit. We hebben een gezamenlijk team voor de werkgeversdienstverlening. Een werkgever heeft één adviseur werkgeversdienstverlening als contactpersoon die de werkzoekenden van het UWV en van Werkzaak (werkzoekenden vanuit de Participatiewet en Wsw) kent. Deze adviseur is sparringpartner van de werkgever en kan bemiddelen bij de invulling van de personele behoefte van een werkgever vanuit het bestand van zowel Werkzaak als het UWV.
We leggen werkgevers uit wat ‘een afstand tot de arbeidsmarkt’ is, dat het met lichamelijke of psychische problematiek te maken kan hebben en hoe het van invloed kan zijn op het uitvoeren van werk. We denken mee met oplossingen die het mogelijk maken om als werknemer met een bepaalde achterstand tot de arbeidsmarkt toch van toegevoegde waarde te kunnen zijn voor de werkgever. En zoeken actief naar mensen die passen in het bedrijf, waardoor onbenut arbeidspotentieel op een positieve manier kan worden aangeboord.
In de regio Rivierenland prijzen we ons gelukkig met het grote aantal werkgevers die open staan voor een samenwerking met ons en actief invulling geven aan inclusief werkgeverschap.
Hoe het werkt
Na het plaatsen van een medewerker met loonkostensubsidie werken we als volgt: Gecertificerde loonwaardemeters van Werkzaak doen op de werkvloer een loonwaardemeting . Daaruit komt bijvoorbeeld dat iemand 60% productiviteit heeft in vergelijk met de andere medewerkers die vergelijkbaar werk doen. De werkgever betaalt de medewerker 100 % salaris en ontvangt voor 40% een loonkostensubsidie voor de niet productieve uren. Werkzaak onderhoudt het contact met de werkgever en bespreekt hoe het gaat en kijkt waar eventueel bijsturing nodig is. Na een afgesproken periode vindt er dan opnieuw een loonwaardemeting plaats. Afhankelijk van de persoon is dat soms na enkele maanden, soms na 2 jaar. Er kan dan sprake zijn van een daling (bijvoorbeeld omdat de beperking verergert). Veel vaker zien we een stijging van loonwaarde waardoor de loonkostensubsidie naar beneden kan of zelfs helemaal niet meer nodig is. Hier ze je terug dat wie de kans krijgt om op een passende plek aan het werk te gaan van daaruit de mogelijkheid heeft om zijn eigen ontwikkelstappen te zetten binnen de mogelijkheden die hij heeft. En dan is vaak meer mogelijk dan in eerste instantie werd gedacht.
Samen voor een inclusieve werkvloer
Wij hebben werkgevers in Rivierenland die meerdere mensen met een loonkostensubsidie aan het werk hebben en die in hun productieproces eigenlijk niet meer zonder deze medewerkers kunnen.
Het instrument loonkostensubsidie draagt bij aan een eerlijke prijs voor de productiviteit die aan de deze werkgevers wordt geleverd. Het betekent soms wel dat een werkgever in plaats van één medewerker er twee nodig heeft voor dezelfde output.
Met een grote hotelketen hebben we hier uitvoerige gesprekken over gehad. Het is heel belangrijk om deze gesprekken op de werkvloer en op directieniveau te voeren. In de horeca zou je bijvoorbeeld als norm kunnen hebben dat er 100 eitjes in 1 uur gebakken moeten worden. Onze kandidaat haalt er 60 in een uur. Dat betekent dus wel dat de werkgever een tweede ontbijtkok moet aannemen. Tegelijk stuurt de directie van het hotel op aantal fte’s, dat is onderdeel van de bedrijfsvoeringsstrategie. Een dilemma voor de chef-kok die best met onze kandidaten aan de slag wil maar daardoor meer fte’s nodig heeft. Werkzaak signaleert deze zaken. Werkzaak’s directeur Elfriede Boer ging bij dit voorbeeld in gesprek met de directie. Dat zorgde ervoor dat er ruimte is gekomen voor een andere benadering in de bedrijfsvoering en werd duidelijk dat inclusief werkgeverschap ook om omschakeling in bepaalde parameters van de bedrijfsvoering van een bedrijf vraagt. Elfriede: “Door hier transparant in te zijn neem je ook de collega’s op de werkvloer mee. Je kunt uitleggen waarom die ene collega 60 in plaats van 100 eitjes bakt. Zo versterken wij het inclusieve denken bij de directies en op de werkvloer.”
De juiste mensen met het juiste talent op de juiste plek
Onze kandidaten met loonkostensubsidie worden begeleid door een werkcoach van Werkzaak. Zo houden we een vinger aan de pols en kunnen we tijdig aansturen op dat wat nodig is om iemand goed en duurzaam aan het werk te houden. We bieden leidinggevenden op de werkvloer de training Mentorwijs aan om mensen specifieke kennis, houding en vaardigheden aan te leren voor de dagelijkse begeleiding en coaching van kwetsbare medewerkers op de werkvloer.
Er zijn andere belangrijke aspecten waarin we als Werkzaak een rol spelen. We noemden in het voorbeeld van Nick al dat het een zoektocht was om hem op de juiste plek te krijgen. Wel een essentiële zoektocht die vraagt om maatwerk per werkzoekende die we plaatsen. Onze belangrijkste vraag is hoe we talent maximaal kunnen ontsluiten. Dat kan ook met functiecreatie. We analyseren het werkproces bij een werkgever om er elementen uit te halen waar je onze kandidaten prima op kan plaatsen met ondersteuning van een loonkostensubsidie. Het personeel met andere kwalificaties heeft dan meer tijd beschikbaar voor werkzaamheden die bij hun kwalificaties passen. Dat vraagt van Werkzaak en werkgevers een open en creatieve blik.
Rode draad in onze hele aanpak is kijken naar wat mensen wel kunnen en waarmee ze tot hun recht komen. We onderzoeken dit actief zodat we bij werkgevers duidelijk kunnen aangeven waar iemands talent ligt en wat er nodig is om dat talent bij een werkgever succesvol te maken.
Ook in eigen huis
In de afgelopen jaren hebben we onze eigen bedrijfsvoering onder de loep gelegd en bekeken wat we zelf intern kunnen doen. Dat heeft erin geresulteerd dat op onze administratie mensen aan het werk zijn die, waar zij voorheen vanuit sociale werkgelegenheidsgelden werden betaald nu via een loonkostensubsidie een regulier arbeidscontract hebben. We geven op deze manier zelf nog meer invulling aan inclusief werkgeverschap door deze werkzoekenden vanuit de Participatiewet in dienst te nemen. Ze doen waardevol werk. Bijvoorbeeld als administratief medewerker en zijn ook zichtbaar in onze begroting. Daarnaast kiezen we er bewust voor om delen van de arbeid niet volledig te automatiseren maar juist als mensenwerk overeind te houden. Een keuze die iedere werkgever bewust kan maken.
Investeren in mensen loont, dat bewezen we afgelopen jaren
Werkzaak was kritisch op het Rijk toen de loonkostensubsidie vervangen dreigde te worden door de loondispensatie. Dat zou een flinke achteruitgang voor de medewerkers betekenen; een lager salaris, geen volwaardige pensioenopbouw en geen WW rechten. Met dank aan de lobby van onder andere Divosa is het geluid vanuit de praktijk goed weergegeven en bleef de loonkostensubsidie behouden.
Onze overtuiging is dat investeren in mensen loont. Bij Werkzaak hebben we dit waargemaakt door altijd stevig in te zetten op loonkostensubsidie. Ondanks dat de financiering voor gemeenten daarin de afgelopen jaren nadelig was wisten we een groot tekort om te zetten in positieve cijfers. Werkzaak is dan ook blij met het besluit dat het Rijk de financiering van de loonkostensubsidie vanaf 2022 baseert op de daadwerkelijk ingezette loonkostensubsidies. Wij hopen dat het andere gemeenten een impuls geeft om de subsidie (meer) in te zetten. Tot nu toe was het financieel nadelig om loonkostensubsidie veelvuldig in te zetten. Vanaf 2022 kan het juist als een stimulans gaan werken. Meer mensen kunnen dan volwaardig aan het werk waardoor uiteindelijk minder uitkeringen nodig zijn en we echt de inclusieve maatschappij waar maken met alle voordelen die daarbij horen.
Werkbedrijven en gemeenten: steek je nek uit en durf te investeren!
Over Werkzaak Rivierenland
Werkzaak is een uitvoeringsorganisatie voor 8 gemeenten. Wij staan voor:
Meedoen - Verbinden - Ontwikkelen.
Wij voelen een grote verantwoordelijkheid voor onze doelgroepen en hebben oog voor de menselijke maat. We zien deze visie ook bij veel gemeenteambtenaren terug. Reden voor ons om bestuurders uit te nodigen om zich nog vaker in de schoenen van de burger te verplaatsen en om de integrale effecten van maatregelen en wetgeving op de langere termijn te toetsen aan haalbaarheid en realisme. De Participatiewet gaat uit van de zelfredzame burger met een helpend netwerk. Dit blijkt niet voor iedereen die valt onder de Participatiewet een realistisch uitgangspunt. Er zijn mensen die (vanuit de overheid) meer aandacht, zorg en steun nodig hebben. Ook deze mensen hebben recht op een volwaardige plek in onze samenleving.
In een inclusieve maatschappij met een inclusieve arbeidsmarkt gaat het exact hierom. Meedoen.
Wij zorgen voor de verbinding en bieden mensen de kans om zich te ontwikkelen. En dat betekent oog hebben voor elkaar. En de ondersteuning bieden die mensen in beweging brengt. Wie de kans krijgt om in beweging te komen kan ook veel makkelijker in beweging blijven en zich doorontwikkelen. Dat is onze plicht in deze beschaafde maatschappij. Kijk naar wat een mens kan en wees daar trots op. Óók als dat 60% van de gangbare norm is.
Door: Inge Schopenhouer
